سم عقرب همیسکورپیوس لپتوروس
این عقرب که به زبان محلی به نام گادیم معروف است، خطرناک ترین کژدم خوزستان و یکی ازخطرناک ترین کژدم های جهان می باشد. علت آن این است که زهر این کژدم منجر به ایجاد همولیزشدید، نارسایی کلیوی، آشفتگی فیزیولوژیک سیستم عصبی مرکزی، اختلالات قلبی و عروقی ومسمومیت سلولی شدید می شود. مرگ بیمار ممکن است در اثر نارسایی حاد کلیوی و یا ایست قلبی- تنفسی که همراه با نشانه های شدید سیستم عصبی مرکزی می باشد، صورت گیرد. سم عقرب همی اسکورپیوس لپتوروس دارای اثرات همولیتیک و نوروتوکسیک بوده که بربافت ها و دستگاه های دیگر بدن نیز اثر می گذارد.
اندازه جانور بالغ در ماده در حدود 5 سانتی متر و در نر به علت کشیدگی دم که ناشی از وجود دو شکلی جنسی است تا 7.5 سانتی متر هم دیده می شود. رنگ بدن زرد شفاف تا زرد کدر است . انبرک ها و پاها زرد روشن و انگشت ها قهوه ای متمایل به قرمزاند . لکه های قهوه ای در انتهای بندهای پاها دیده می شود. پراکندگی این جنس به کشورهای ایران، عراق، عربستان سعودی، پاکستان و هندوستان در آسیا و جزیره سوکوترا در اقیانوس هند و بخش کوچکی از شرق یعنی سومالی محدود است.
طبق نتایج تحقیقات، ونوم H.lepturus بسیار قوی می باشد و شامل اجزای سیتوتوکسین و هموتوکسین است . همی توکسین یک بلوک کننده کانال های پتاسیمی است .همچنین پپتید دیگری به نام همی کلسیناز این عقرب جدا شده است که روی کانال های کلسیمی اثر دارد و برای موش سیتوتکسیک است . همی نکرولیزین نیز پروتئین 33 کیلودالتونی است که از ونوم این عقرب جدا شده است و اثرات همولیتیک روی گلبول های قرمز دارد .
مطالعه دیگری نشان داده است که ونوم H.lepturus دارای فعالیت هیالورونیدازی در فراکشن 40kDa می باشد که ممکن است باعث افزایش پایداری دیواره گلبول های قرمز و در نتیجه افزایش توزیعتوکسین های ونوم گردد. مشخص شده که پپتیدهای عقرب قادر به پردازش فعالیت نوروتوکسیندر موش می باشند و به طور عمومی قادر به تعدیل مهار کانالهای Na ، K ، Ca هستند.زهر عقرب شامل ترکیبات بیولوژیک فعال از جمله سموم پپتیدی است که میتوانقد کانالهای یونی ( Na ، Cl ، K ، Ca ) و دیگر رسپتورهای سلولی را مورد هدف قرار دهند. و به نقش فعال کننده و یا مهارکننده این کانالها را داشته باشند. بنابراین میتوان از این پپتیدها به عنوان الگویی در طراحی داروهای مورد استفاده در بیماریهای قلبی، عصبی، ضد درد و ضد التهاب، ضد افسردگی، و ضد آریتمی استفاده کرد.
سم همیسکورپیوس لپتوروس به علت تقویت تاثیرش در کنار منیزیم و کلسیم یک متالو پروتئیناز بوده وباعث ایجاد سلولهای روحی به علت خروج هموگلوبین میشود.
سم همیسکورپیوس لپتوروس میتواند به عنوان یک انتخاب مناسب برای تحقیقات بیشتر در مهار لوسمی میلوئیدی مزمن است .در این بررسی مشخص شد که از میان پپتیدهای استخراج شده، دو پپتید بر روی باکتری سودوموناس اثر کشندگی واضح داشت. اولین گزارشات در پژوهش ها وجود یک عامل ضد میکروبی از زهر عقرب بومی ایران، همیسکورپیوس لپتوروس، را نشان می دهد.
www.biomehregan.com/product/venom-hemiscorpius-lepturus/?lang=en
